BỆNH CẦU TRÙNG Ở HEO
BỆNH CẦU TRÙNG Ở HEO
PGS.TS Phạm Ngọc Thạch
Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
Bệnh cầu trùng heo do ký sinh trùng Isospora suis, bệnh xảy ra cho heo mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất ở heo con theo mẹ, tập trung ở heo dưới 2 tuần tuổi. Bệnh khá phổ biến ở những nơi nuôi heo với mật độ cao, điều kiện vệ sinh kém. Tỷ lệ heo mắc bệnh lên đến 20%. Ở các trại chăn nuôi bị ô nhiễm, tỷ lệ lợn nhiễm cầu trùng có thể lên 50- 75% và tỷ lệ chết của lợn bệnh từ 20 -40% nhưng nếu kế phát các bệnh khác thì tỷ lệ chết còn cao hơn nhiều.
- Nguyên nhân
Mầm bệnh cầu trùng heo gồm có 3 loại, loại 1 tên là Isospora, gây bệnh chủ yếu cho heo con từ 7-21 ngày tuổi (đa phần trong thực tế heo mắc bệnh cầu trùng là do Isospora suis gây ra). Ở heo lớn hơn thì do các loại trùng Eimeria gây nên như: E. debliecki, E.suis, E.perminuta, E.neodebliecki, E.porci, E.polita.
- Triệu chứng
Thời gian ủ bệnh từ 5-6 ngày.
Heo thể hiện: mệt nhọc, ăn kém, uống nước nhiều; sau đó, ỉa lỏng, phân màu vàng xám, có nhiều dịch nhày, lẫn máu. mỗi lần ỉa, con vật thường cong lưng, cong đuôi rặn, phân chỉ ra ít mỗi lần ít.
Heo mắc bệnh mất nước, mất máu và rối loạn điện giải, có thể chết do kiệt sức sau 4-5 ngày phát bệnh. Heo con nếu khỏi bệnh cũng hồi phục chậm, giảm tăng trọng so với heo bình thường. Tỷ lệ chết của heo bệnh tuỳ thuộc vào sức đề kháng của cơ thể và điều kiện nuôi dưỡng, chăm sóc.
Bệnh sẽ trở nên trầm trọng nếu như ở heo bệnh có nhiễm trùng ruột thứ phát do E.coli và Salmonella spp.v… Và tỷ lệ chết có thể tới 90–100% heo bệnh.
III. Bệnh tích
Mổ khám heo bệnh thấy niêm mạc ruột viêm loét, tróc lớp nhung mao ruột, xuất huyết do mao mạch ruột bị phá huỷ. Do vậy, heo bệnh có nhiều dịch nhày, lẫn máu trong ruột và thái theo phân ra ngoài.
- Chẩn đoán
– Chẩn đoán lâm sàng: Căn cứ vào lứa tuổi nhiễm cầu trùng của lợn từ 1- 30 ngày và các triệu chứng lâm sàng đặc trưng: ỉa chảy, phân có máu tươi và thể hiện triệu chứng lỵ: là những căn cứ để chẩn đoán bệnh.
– Chẩn đoán phòng thí nghiệm: Xét nghiệm phân, tìm noãn nang cầu trùng theo phương pháp pháp phù nổi (Fulleborn). Để phân loại các cầu trùng, nuôi cấy noãn nang và theo dõi các giai đoạn phát triển của chúng đến bào tử thể (Zygote).
– Chẩn đoán phân biệt: cần chẩn đoán phân biệt với các bệnh viêm ruột gây ỉa chảy của lợn: bệnh do E.coli, Salmonella spp, Rotavirus, vius TGE… bằng các phương pháp xét nghiệm, xác định nguyên nhân gây bệnh ở lợn.
- Phòng bệnh
+ Nuôi phải tuân thủ qui trình an toàn sinh học.
+ Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ; Diệt nha bào bằng cách đốt nền chuồng khi đưa đàn mới hoặc phun thuốc sát trùng như: Iodin 10%, hoặc Povidine 10%
+ Đặc biệt nên điều trị dự phòng bằng thuốc cho heo con bắt đầu từ 3-5 ngày tuổi cũng để chống các vi khuẩn kế phát gây viêm ruột tiêu chảy làm giảm đầu con và trọng lượng heo con xuất chuồng. Dùng một trong các loại thuốc sau: Diclacoc, hoặc Bio-coc, hoặc Sa-coc, hoặc những chế phẩm có Toltrazurin (liều lượng, cách dùng các loại thuốc trên theo chỉ dẫn trên bao bì sản phẩm).
+ Bổ sung cho uống kết hợp: 4g Bổ gan + 2g Men tiêu hóa sống hòa chung vào 1 lít nước uống, giải độc, khôi phục hệ vi sinh vật có lợi đường ruột.
VI.Trị bệnh:
* Nguyên tắc điều trị: cầm máu, bổ sung nước và chất điện giải, tăng cường sức đề kháng, bổ sung năng lượng. Rồi mới diệt cầu trùng và các loại vi khuẩn đường kế phát.
+ Cho uống Bio -Điện giải, Gluco-C với liều điều trị: 3,5g/1,5 lit nước uống . Pha uống cả ngày (uống liên tục 2 ngày).
+ Dùng thuốc diệt cầu
* Phác đồ 1: Bio-cox 5%: pha 1ml/2,5Kg TT/ngày; 8 giọt/Kg tt. Buổi chiều Kết hợp với Enrofloxacin hoặc Colimox 2-4 ngày liên tục.
* Phác đồ 2: Trộn 1g Hupha-SCP-cầu trùng /lít nước uống; 2g/kg thức ăn trong 5-10 ngày. Buổi chiều Kết hợp với Enrofloxacin hoặc Colimox.
+ Dùng thuốc giải độc gan thận và tăng cường tiêu hoá hấp thu ở ruột: 4g Bổ gan + 2g Men tiêu hóa sống hòa chung vào 1 lít nước uống (có tác dụng giải độc, khôi phục hệ vi sinh vật có lợi đường ruột).
