BỆNH MỤN NUỚC TRÊN HEO
BỆNH MỤN NUỚC TRÊN HEO
PGS.TS Phạm Ngọc Thạch
Học Vện Nông Nghiệp Việt Nam
Bệnh mụn nước trên heo do virus có tên khoa học là Enterovirus và là một loại bệnh mới xuất hiện, tuy chưa phổ biến và tỷ lệ chết không cao nhưng nếu trong chăn nuôi quy mô công nghiệp người chăn nuôi không có biện pháp phòng và trị bệnh phù hợp thì bệnh làm ảnh hưởng lớn đến khả năng tăng trọng, thời gian nuôi cũng như chi phí đầu vào trong chăn nuôi heo.
- Đặc điểm dịch tễ
Sự lây lan chủ yếu thông qua tiếp xúc trực tiếp các vết xây sát ở chân, nhưng cũng có thể thông qua con đường hô hấp, ăn uống,…do nhiễm virus.
Thời gian ủ bệnh 2 – 14 ngày và virus được thải ra ngoài trước khi heo xuất hiện triệu chứng lâm sàng, sau đó virus xuất hiện trong máu. Virus thải ra ngoài qua chất tiết của miệng, mũi, phân…. Dịch mụn nước và vẩy biểu mô mụn nước chứa nhiều virus là nguồn lây nhiễm quan trọng. Nhiều trường hợp, bệnh xảy ra nhẹ nên về lâm sàng không phân biệt được, do đó việc vận chuyển và mua bán vẫn tiếp tục và làm bệnh lây lan nhanh ra diện rộng
Bệnh khó phân biệt với bệnh lở mồm long móng, chỉ có thể chẩn đoán bằng các phản ứng huyết thanh học…
- Nguyên nhân
Virus gây bệnh có tên khoa học là Enterovirus. Loại virus này có khả năng chống chịu tốt với các điều kiện khắc nghiệt của môi trường (ở nhiệt độ 68-70oC virus Enterovirus có thể tồn tại trong 1-2h) đồng thời có sức đề kháng cao với các tác nhân lý hóa. Do đó ở điều kiện môi trường bên ngoài Virus Enterovirus có thể tồn tại và gây bệnh cho Lợn trong khoảng thời gian dài có thể lên tới 6-8 tháng.
- Triệu chứng
Thời gian ủ bệnh thay đổi từ 2 – 7 ngày, bệnh thường biểu hiện nhẹ. Tỷ lệ heo mắc bệnh khác nhau từ 25 – 65%, có khi lên tới 100% số heo trong đàn. Lợn bị bệnh có biểu hiện sốt cao tới 40-41oC, lợn sốt liên tục 2-3 ngày, các kẽ móng chân bị viêm và xuất hiện mụn nước, lợn đi lại khó khăn kèm theo mệt mỏi, lợn từ giảm ăn đến bỏ ăn hoàn toàn.
Khi mụn nước được hình thành sau 2-3 ngày thì bị vỡ ra tạo vết loét hở. Nếu bệnh diễn biến nặng móng chân có thể bị tụt ra khỏi đầu ngón chân. Ngoài ra chúng ta cũng có thể thấy mụn nước được hình thành và phát triển ở vùng miệng, lợi, lưỡi, môi, mõm, da chân, bầu vú và da bụng.
Bệnh diễn tiến trong khoảng thời gian 2-3 tuần, sau khoảng thời gian này trong một số trường hợp lợn bệnh còn có biểu hiện về thần kinh như: đi mất thăng bằng, đi vòng tròn, đầu bị chúc xuống phía dưới. Khi Virus phát triển mạnh trong cơ thể mà không có biện pháp thu y can thiệp kịp thời thì Virus có thể gây hại đến cơ tim làm cho lợn bị rối loạn nhịp tim và có khả năng di chứng đến các cơ quan tuần hoàn khác.
Nếu bệnh xảy ra ở lợn nái chửa Lợn nái chửa thì Nái dễ bị sảy thai, lợn nuôi con bị cạn sữa.
- Phòng bệnh
Bệnh chưa có vaccine phòng bệnh chủ động. Bà con cần thực hiện đồng thời các biện pháp sau:
– Tiêu độc khử trùng: sử dụng Các chất sát trùng gồm NaOH 2%, formol 3%, cloramin 5% có thể diệt được virus. Tốt nhất là bà con nên sử dụng VN-AKHL super để phun khử trùng chuồng trại sẽ tiêu diệt và ức chế sự phát triển cũng như lây lan của Virus.
– Diệt trừ lợn bệnh nếu có thể. Đầu tiên là cách ly chuồng có súc vật bị mắc bệnh. Hạn chế vận chuyển lợn trong vùng có dịch. Tất cả thịt, phủ tạng lợn bệnh phải được nấu chín kỹ mới có thể ăn được (thịt đông lạnh không phá huỷ được virus). Chuồng có lợn bệnh phải được tẩy uế toàn bộ bằng xút 2% trước khi nuôi lại.
- Điều trị bệnh: bệnh do virus gây nên, hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Cho nên việc điều trị chủ yếu bà con cần thực hiện các bước:
1- Dùng thuốc trợ sức, trợ lực và nâng cao sức đề kháng và tăng cường giải độc cho cơ thể:
+ Dùng vitamin C + B1 + cafeinnatribenzoat, tiêm bắp ngày 1 lần theo chỉ dẫn trên bao bì sản phẩm
+ Dùng Catosal, hoặc Satosal, tiêm bắp theo chỉ dẫn trên bao bì sản phẩm
+ Dùng Urotropin, tiêm bắp theo chỉ dẫn trên bao bì sản phẩm
+ Dùng dung dịch Glungàyco-KC + vitamin A.D.E + Thuốc giảm sốt + Giải độc gan thận, cho uống tự do hàng ngày
2- Xử lý mụn nước: dùng nước lá trầu không sắc đặc rửa vết loét, sau đó dùng nước phèn chua 3% rửa tiếp rồi chà sát nước quả chanh (hoặc khế) vào vết loet. Cuối cùng bôi dung dịch Iodine 10% vào vết loét, sau đó bôi kháng sinh dạng mỡ.
3- Dùng kháng sinh đề phòng bội nhiễm vi khuẩn: có thể dùng 1 trong các loại kháng sinh: Amox-La; hoặc Gentamox- La; hoặc Ceftiofur; hoặc Ampi-Kana. Tiêm bắp theo chỉ dẫn trên bao bì sản phẩm
