CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG TỐI ƯU CHO HEO NÁI
CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG TỐI ƯU CHO HEO NÁI
PGS.TS Phạm Ngọc Thạch
Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
Chăn nuôi heo nái đạt hiệu quả cao nhờ tối ưu tốt các chi phí đầu vào, đặc biệt là chi phí cho thức ăn chăn nuôi. Lập chế độ dinh dưỡng phù hợp giúp bà con tiết kiệm chi phí thức ăn cho toàn mô hình nuôi heo nái sinh sản ở tất cả thời kỳ hậu bị, nái chửa, nái nuôi con.
Khi có sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng trong chăn nuôi heo nái sẽ dẫn đến:
– Thiếu năng lượng: Lợn sinh trưởng, phát triển chậm, năng suất và chất lượng sữa kém. Lợn con sơ sinh có khối lượng nhỏ
– Thiếu đạm: Lợn sinh trưởng và phát triển chậm tích lũy nạc kém, năng suất và chất lượng sữa kém. Lợn con sơ sinh có khối lượng nhỏ.
– Thiếu vitamin: Tỉ lệ chết phôi cao. Lợn con sơ sinh giảm sức sống, dễ bị chết yểu, dễ còi cọc, dễ mắc các bệnh về thiếu máu, về mắt, về da,…
Để khắc phục những ảnh hưởng trên, trong quá trình chăn nuôi bà con cần biết sử dụng dinh dưỡng một cách tối ưu cho heo nái. Ở các giai đoạn tuổi khác nhau có nhu cầu dinh dưỡng rất khác nhau. Bà con cần nắm vững đặc điểm nhu cầu dinh dưỡng của từng loại lợn ở các giai đoạn để cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho lợn phát triển.
- Đối với lợn cái hậu bị
Lợn cái hậu bị cần được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng để chuẩn bị cho cơ thể bước vào giai đoạn phối giống, mang thai và nuôi lợn con. Nếu cho lợn cái hậu bị ăn quá nhiều tinh bột so với nhu cầu thì lợn quá béo dẫn đến nân sổi (không động dục) hoặc động dục thất thường, không thụ thai, tỷ lệ chết phôi cao dẫn đến đẻ ít con. Nếu lợn cái hậu bị không ăn đầy đủ chất dinh dưỡng lợn sẽ bị gầy, chậm hoặc không động dục, kéo dài tuổi phối giống lần đầu, không tích lũy đủ cho cơ thể trong quá trình mang thai và nuôi con sau này.
Nhu cầu dinh dưỡng của heo nái hậu bị
Mô hình nuôi heo nái hậu bị sẽ cần cung cấp dinh dưỡng 3000 – 3050 Kcal/con, tỉ lệ protein trong thức ăn là 15 đến 16%, Khoáng chất là 2,6 đến 2,8%. Tỉ lệ này được thay đổi theo giai đoạn cân nặng của heo hậu bị. Đặc biệt là giai đoạn vài ngày trước khi phối giống lần đầu, heo sẽ được điều chỉnh mức cho ăn và thành phần dinh dưỡng trong thức ăn. Nhu cầu dinh dưỡng là thứ tất yếu trong quy trình nuôi heo nái hậu bị, chúng ta cần để ý về vấn đề này để có thể áp dụng tốt chế độ dinh dưỡng dành cho heo.
- Đối với lợn nái chửa
Lợn nái chửa cần được cho ăn đầy đủ chất dinh dưỡng để nuôi bào thai phát triển tốt. Thời gian chửa của lợn nái là 114 ngày (dao động từ 110- 118 ngày), được chia làm 2 giai đoạn với nhu cầu dinh dưỡng khác nhau dựa trên mức độ phát triển của bào thai:
– Giai đoạn chửa kỳ 1(từ khi phối giống đến ngày chửa thứ 84): thức ăn phải đảm bảo số lượng và chất lượng để bào thai phát triển tốt và lợn mẹ tích lũy vào cơ thể chuẩn bị cho thời kỳ nuôi con.
– Giai đoạn chửa kỳ 2 ( từ ngày chửa thứ 85 đến khi đẻ ): lượng thức ăn cần cho lợn nái chửa kỳ 2 tăng lên khoảng 25- 30% so với chửa kỳ 1 để cung cấp đủ dinh dưỡng nuôi bào thai phát triển.
Nhu cầu dinh dưỡng cho heo nái chửa
Heo nái trong giai đoạn chửa cần năng lượng ở mức 2900 đến 3000 Kcal, tỉ lệ đạm là 14 đến 15%, khoáng chất 2,9 đến 3%. Giai đoạn này bà con cần tăng cường bổ sung canxi cho heo nái. Áp dụng tỉ lệ dinh dưỡng này cho toàn mô hình chăn nuôi heo nái những con đang mang thai.
– Giai đoạn nái chửa đầu tiên: Tính từ ngày phối giống tới ngày chửa thứ 84. Nên cho heo ăn với lượng thức ăn thấp đến trung bình để tránh ảnh hưởng tới sự thụ thai và sự phát triển bước đầu của thai nhi. Giai đoạn này, bào thai chưa thực sự cần quá nhiều dinh dưỡng, vì vậy, bà con cần kiểm soát lượng thức ăn cho heo nái. Mô hình nuôi heo nái sinh sản hiệu quả quyết định bởi khả năng thụ thai giai đoạn này.
– Giai đoạn 2: Từ ngày thứ 85 đến khi heo nái đẻ. Lượng thức ăn cần lớn hơn, bà con tăng thêm 25 đến 30% so với giai đoạn đầu. Bào thai giai đoạn này đang ở mức phát triển nhanh, yêu cầu dinh dưỡng cao, khối lượng bào thai giai đoạn này đạt 65 đến 70% heo con sơ sinh. Vì vậy, bà con cần bổ sung lượng dinh dưỡng lớn, phù hợp cho cả mô hình nuôi heo nái những con đang mang thai.
Như vậy định mức cho heo nái giai đoạn mang thai ăn hàng ngày phụ thuộc vào thể trạng heo nái, lứa nái đẻ và nhu cầu dinh dưỡng của từng giống heo cũng như điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng của heo. Để có được đàn heo nái sinh sản cho năng suất và hiệu quả cao chúng ta cần lưu ý tới nhu cầu dinh dưỡng cũng như quá trình chăm sóc, nuôi dưỡng heo sao cho heo có sự phát triển cân đối vào có đủ dinh dưỡng để nuôi bào thai.
- Đối với lợn nái nuôi con
Lợn nái nuôi con cần được cho ăn đầy đủ chất dinh dưỡng để duy trì thể trạng của bản thân và tiết đủ sữa nuôi con.
Thức ăn cho lợn nái nuôi con cần giàu chất dinh dưỡng hơn thức ăn cho lợn cái hậu bị, lợn nái chửa. Cần tăng cả về số lượng và chất lượng thức ăn cho lợn nái.
Chế độ dinh dưỡng cho heo nái nuôi con
Heo nái nuôi con yêu cầu mức năng lượng 3000 đến 3100Kcal. Mức độ đạm tăng lên 16 đến 17%, Khoáng chất cần áp dụng cho toàn mô hình nuôi heo nái đang giai đoạn nuôi con là 3,1 đến 3,5%. Một số thành phần dinh dưỡng khác cũng cần được tăng lên.
Lưu ý đối với dinh dưỡng heo nái nuôi con đó là cần tăng lượng thức ăn, cho ăn theo nhu cầu của heo nái, không giới hạn. Cho ăn tăng dần dần, không tăng ngay sau tuần đẻ đầu tiên. Chia nhỏ bữa cho ăn để heo nái hấp thu tốt nhất dinh dưỡng, đồng thời không gây ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa của heo.
Mô hình chăn nuôi heo nái áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học sẽ tạo nên những heo nái đạt tiêu chuẩn sinh sản, đẻ nhiều con, nhiều lứa, chất lượng heo con tốt, khỏe mạnh. Kế hoạch dinh dưỡng lập theo nhu cầu dinh dưỡng của heo nái trong từng thời kỳ, lên kế hoạch một lần, bà con có thể sử dụng cho nhiều lứa heo nái khác nhau tùy theo giống heo nái. Đây là cách làm việc hiệu quả và khoa học nên có trong mô hình chăn nuôi heo nái.
