HỘI CHỨNG SPLAY LEG Ở LỢN
Hiện tượng heo con sau khi sinh bị choãi chân sang hai bên gặp khá nhiều trong thực tế và là một trong những nguyên nhân gây tỷ lệ tử vong tăng cao do những heo con này thường bị heo nái mẹ đè chết và chết đói.
Heo bị mắc hội chứng Splay leg lẻ tẻ trong một khoảng thời gian ngắn làm ảnh hưởng tới 20% số heo con sơ sinh trong đàn, thậm chí hơn và sảy ra phổ biến hơn ở những con lợn được sinh ra trước 113 ngày mang thai.
- Nguyên nhân: Splay leg là một hội chứng do rất nhiều nguyên nhân gây ra:
– Bệnh bẩm sinh (chiếm tới 1,5%)
– Nguyên nhân di truyền (thường thấy heo con ở heo bố, mẹ thuộc giống Piétrain, Landrace và lợn Wales)
– Dinh dưỡng (Splay chân phổ biến hơn ở những con lợn được sinh ra trước 113 ngày mang thai và heo con quá nhỏ, yếu do lợn mẹ thiếu dinh dưỡng)
– Độc tố hoặc nhiễm trùng gây độc bào thai trong thời kỳ mang thai cuối gây ảnh hưởng tới các dây thần kinh và sự phát triển của cơ bắp heo con.
– Heo con sinh ra trong chuồng nuôi có nền quá ướt.
– Có thể do kế phát từ bệnh PRRS cấp tính
- Dấu hiệu lâm sàng:
– Heo con bị choãi cả 4 chân và không thể đi lại mà chỉ có thể bò.
– Heo choãi 2 chân sau: đây là hình thức phổ biến nhất của hội chứng này. Heo con thường ngồi kiểu “chó ngồi” nên da vùng mông và các bộ phận sinh dục phía sau thường bị viêm nhiễm, tổn thương.
– Heo choãi 2 chân trước: dạng biểu hiện này là khá hiếm – chỉ nhìn thấy nhiều trong những ngày đầu của đợt bùng phát dịch tai xanh cao điểm. Hai chân sau làm việc bình thường, hai chân trước bị choãi sang hai bên nên heo con chỉ có thể di chuyển bằng cằm và hai chân trước. Những heo con này thường gặp nhiều khó khăn trong việc bú sữa mẹ và tỷ lệ tử vong thường rất cao.
3. Phòng ngừa hội chứng Splay leg trên heo con
– Cần phải thực hiện tốt các vấn đề sau đây: chính sách chăn nuôi, chế độ chăm sóc, dinh dưỡng, chuồng trại heo nái mang thai mà đặc biệt là các sàn trong khu vực đẻ.
– Việc cung cấp đệm lót sàn và nền chuồng phù hợp cho heo nái xung quanh thời kỳ đẻ có thể giúp giảm tối đa tỷ lệ heo con mắc hội chứng này (giấy vụn là một vật liệu khá hữu dụng trong trường hợp này. Ngoài ra, thảm cao su cũng là một trong những vật dụng hữu ích và nên sử dụng đặc biệt là sau khi heo con được sinh ra và trong những chuồng heo có sàn làm bằng các thanh sắt).
- Điều trị hội chứng Splay leg trên heo
Hai trường hợp đầu tiên là heo con bị choãi cả bốn chân và choãi hai chân trước dù ít gặp nhưng để khắc phục thì tốt nhất là nên chăm sóc thật tốt cả heo con và heo mẹ ngay từ đầu (giữ ấm cho heo con bằng đèn hồng ngoại, cho uống vitamin ADE và vitamin tổng hợp, cần thiết dùng vitamin B1 tiêm bắp, cố định chân và xoa bóp chân cho heo con mắc bệnh. Đối với heo mẹ cần bổ sung Premix khoáng và vitamin ADE cũng như bổ sung thêm chất đạm vào khẩu phần ăn hàng ngày)
Đối với những heo con bị choãi 2 chân sau, có thể được chữa lành nếu như chúng ta chăm sóc tốt và kiên trì. (trong vài giờ đầu tiên sau khi được sinh ra, vì chân không thể đi lại bình thường để bú nên chúng ta phải vắt sữa heo mẹ cho heo con uống để đảm bảo chúng không bị yếu về sau vì thiếu sữa đầu. Đồng thời giữ ấm cho heo con bằng đèn hồng ngoại, cho uống vitamin ADE và vitamin tổng hợp, cần thiết dùng vitamin B1 tiêm bắp, cố định chân và xoa bóp chân cho heo con mắc bệnh. Đối với heo mẹ cần bổ sung Premix khoáng và vitamin ADE cũng như bổ sung thêm chất đạm vào khẩu phần ăn hàng ngày)
Phương pháp truyền thống trong việc điều trị những heo này hiện tại vẫn là cố định ở khuỷu của hai chân sau và xoa bóp (trong thực tế người ta thường sử dụng băng keo cách điện). Ngoài ra, để kiểm soát các khớp hông và tránh tổn thương nặng thêm, chúng ta nên cố định cả phần mông phía sau lại bằng cách dùng băng keo dán hông lại với nhau. Khi cố định nên lưu ý thời gian thay băng (tốt nhất là không nên quá 3-5 ngày), không dính quá chặt và lớp băng keo không được chặn phần hậu môn hay âm hộ của heo con.
Hỗ trợ hút sữa hoặc thậm chí cho ăn nhân tạo là những việc làm cần thiết để giữ heo con sống sót đủ lâu để hồi phục. Đối với những heo quá nặng và không có khả năng phục hồi chúng ta nên tiêu hủy càng sớm càng tốt.
Hội chứng Splay leg trên heo con được công nhận là một trong những vấn đề quan trọng cần lưu ý trong đàn heo vì mức độ gây tử vong của nó khá cao. Vậy nên khi phát hiện heo con mắc hội chứng này, việc đầu tiên là chúng ta thực hiện các biện pháp mà chúng tôi nêu trên cùng với việc cung cấp đệm lót sàn và nền chuồng phù hợp cho heo nái xung quanh thời kỳ đẻ có thể giúp giảm tối đa tỷ lệ heo con mắc hội chứng này.
Bài viết được soạn bởi Chuyên gia Tập đoàn INVET: PGS TS Phạm Ngọc Thạch – SĐT: 0364 960 666 – Mọi thông tin thắc mắc vui lòng gửi về Email: phamthach@invet.vn
